Portugal is veel meer dan zon, zee en pastéis de nata. Het is ook een land met een indrukwekkende wijncultuur. Al sinds de Romeinse tijd worden er druiven verbouwd, maar het was vooral in de middeleeuwen en tijdens de ontdekkingsreizen van de 15e en 16e eeuw dat Portugese wijn écht naam maakte. Hendrik de Zeevaarder – een sleutelfiguur uit de Portugese geschiedenis – speelde daarin een belangrijke rol. Hij stimuleerde niet alleen de zeevaart, maar ook de export van wijn naar Afrika en Azië.
Wist je dat Portugal het eerste land ter wereld was met een officiële wijnclassificatie? De Douro-vallei werd ingesteld als eerste officieel afgebakend wijngebied. In 1756 voerde de markies van Pombal strikte regels in voor de productie van Portwijn in de Dourovallei. Een unicum in Europa. Die traditie van kwaliteitscontrole leeft vandaag voort in het classificatiesysteem dat we verder bespreken.
Wijnclassificaties
Een wijnclassificatie helpt om duidelijkheid te scheppen:
- Waar komt de wijn vandaan?
- Welke druivenrassen zijn toegestaan?
- Welke productiemethoden zijn gebruikt?
- En – niet onbelangrijk – wat mag je verwachten qua kwaliteit?
Voor Portugal is dat extra belangrijk. Het land telt meer dan 250 inheemse druivenrassen en tientallen wijnregio’s met elk hun eigen stijl. Van frisse Vinho Verde in het noorden tot krachtige Alentejo in het zuiden: structuur in die rijkdom is essentieel.
Het huidige systeem onderscheidt drie hoofdcategorieën:
- Vinho de Mesa
- Vinho Regional (IGP)
- Denominação de Origem Controlada (DOC).
1. Vinho de Mesa – de eenvoudige tafelwijn
Vinho de Mesa (letterlijk: “wijn van de tafel”) is de meest basale categorie. Deze wijnen hoeven aan weinig regels te voldoen. Er is geen vermelding van regio, oogstjaar of druivensoorten verplicht. Vaak gaat het om blends uit meerdere regio’s of partijen die niet onder een strengere classificatie vallen.
Kenmerken:
- Geen herkomstbenaming
- Geen garantie op druivenras of stijl
- Meestal goedkoop en eenvoudig.
Wanneer kiezen?
Ideaal als je gewoon een ongecompliceerd glas wijn zoekt bij een doordeweekse maaltijd. Verwacht geen finesse, maar drinkbaarheid.
2. Vinho Regional – flexibiliteit binnen de regio (IGP)
Vinho Regional, ook wel IGP (Indicação Geográfica Protegida), komt uit een specifieke wijnregio maar met iets minder strenge regels dan DOC-wijnen. Wijnmakers krijgen meer vrijheid qua druiven en technieken, wat vaak leidt tot creatievere en modernere wijnen.
Bekende IGP-regio’s:
- Alentejano (Alentejo)
- Lisboa
- Tejo
- Beira Atlântico.
Wat mag je verwachten?
- Betere prijs-kwaliteit dan tafelwijn
- Mogelijkheid tot blends met internationale druiven (zoals Syrah of Cabernet Sauvignon)
- Geschikt voor wijnliefhebbers die op ontdekking willen gaan.
Historisch gezien is deze categorie belangrijk omdat het aansluit bij de eeuwenoude Portugese drang om te experimenteren. Denk maar aan de ontdekkingsreizigers die nieuwe smaken en technieken meenamen uit Afrika en Azië.
3. DOC – Denominação de Origem Controlada
De topklasse. Wijnen met het DOC-label voldoen aan strikte regels op vlak van:
- herkomst
- druivenrassen
- opbrengst per hectare
- rijping en botteling.
Dit systeem garandeert kwaliteit én traditie. Elke regio heeft zijn eigen DOC met specifieke eisen.
Belangrijkste DOC’s:
- Douro – bekend van Portwijn én robuuste rode wijnen
- Vinho Verde – frisse witte wijnen uit het noorden
- Dão – elegante en complexe rode wijnen
- Bairrada – tanninerijke wijnen op basis van Baga
- Alentejo – zonnige, rijpe en volle wijnen
- Madeira & Porto – versterkte wijnen met wereldfaam.
Het DOC-systeem bouwt voort op de principes van de markies van Pombal en werd gemoderniseerd in lijn met EU-regels. Het is de kroon op de Portugese wijntraditie.
Hoe herken je de classificatie op het etiket?
Op Portugese wijnetiketten vind je vaak deze termen:
- “DOC” of “Denominação de Origem Controlada”
- “Vinho Regional” of “IGP”
- Staat er niets? Dan is het een tafelwijn (Vinho de Mesa).
Tip: kijk ook naar het zegel op de flessenhals – dit is meestal een kleurcode van het IVV (Instituto da Vinha e do Vinho), die extra informatie geeft over herkomst en kwaliteit.
Conclusie
Of je nu kiest voor een eenvoudige Vinho de Mesa, een verrassende IGP of een traditionele DOC: met Portugese wijn zit je altijd goed. De classificaties helpen je om een fles te kiezen die past bij jouw smaak én moment.
Bezoek onze webshop en ontdek jouw nieuwe favoriete wijn!